Mede gestuurd door de wet- en regelgeving op het gebied van
hygiëne en infectiepreventie is er binnen de mondzorg een zeer groot gebruik van wegwerpproducten. Daarnaast is er een sterke tendens om de workflow handig en overzichtelijk te maken. Daarbij is het eenvoudiger om gebruikte producten weg te gooien dan herbruikbare producten te gebruiken. Deze producten worden tegen lage kosten in lagelonenlanden geproduceerd, eenmalig gebruikt en vervolgens weer weggegooid. Naast de CO2 uitstoot van productie en vervoer, creëert de verwerking van deze enorme stapel afval veel CO2.
De basis van veel (wegwerp) producten is een mix van verschillende soorten plastic gewonnen uit ruwe olie. Bij zowel productie als verbranding komt veel CO2 vrij. Het draagt dus actief bij aan de opwarming van de aarde. De prijs van nieuw gemaakt ('virgin') plastic is afhankelijk van de olieprijs en maakt producenten dus afhankelijk. Vooral om deze reden is men al jaren op zoek naar alternatieven. De mogelijkheden hierbij zijn hergebruik van eerder geproduceerde plastics en/of plastics gemaakt op plantaardige basis ('biobased plastics').
De veelzijdigheid aan materiaaleigenschappen van plastic heeft bijvoorbeeld gezorgd voor een enorme verbetering van mondgezondheid door de plastic tandenborstel. Plastic afval blijft echter een groot probleem, met plastics die 400 jaar kunnen doen over afbraak in kleinere korreltjes. Fabrikanten en overheden zoeken naar oplossingen, met particuliere initiatieven zoals de 'Plasticsoup Foundation' die aandacht vragen voor dit probleem.
Het gebruik van plastic in de mondzorg is onvermijdelijk, maar er is een groeiende behoefte aan milieuvriendelijkere benaderingen. Hergebruik van materialen en het gebruik van biobased plastics worden steeds belangrijker. De industrie moet kritisch kijken naar de materialen die ze gebruiken en streven naar meer circulaire producten. Biobased plastics, gemaakt van planten zoals maïs en suikerriet, bieden een duurzamer alternatief, hoewel er nog uitdagingen zijn inzake afvalverwerking en compostering. Het is essentieel om als gebruiker de producent aan te moedigen om duurzamere keuzes te maken en te streven naar een circulaire economie in de mondzorgsector.